Có nhiều người chưa hiểu về hình thức đầu tư trái phiếu là gì? Đây là hình thức đầu tư khá phổ biến trong thị trường chứng khoán hiện nay.
Cùng BoiDuong.com đi tìm hiểu về hình thức đầu tư trái phiếu doanh nghiệp và trả lời câu hỏi “Có nên đầu tư trái phiếu không?”
Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là loại chứng khoán có kỳ hạn từ 1 năm trở lên do doanh nghiệp phát hành, xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành.
Mệnh giá của trái phiếu chào bán ra công chúng là 100 nghìn đồng và bội số của 100 nghìn đồng.
Trái phiếu là loại xác nhận nghĩa vụ nợ của đơn vị phát hành (doanh nghiệp hoặc chính phủ) với người nắm giữ trái phiếu (người cho vay) với một khoản tiền trong một thời gian xác định.
Đơn vị phát hành trái phiếu phải trả lợi tức cho người sở hữu trái phiếu và hoàn trả khoản tiền vay khi trái phiếu đáo hạn.
Thu nhập của trái phiếu được gọi là lợi tức – là khoản tiền lãi được trả cố định thường kỳ cho người nắm giữ và không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của đơn vị phát hành.
Trái phiếu là chứng khoán nợ, vì vậy khi công ty bị giải thể hoặc phá sản, người nắm giữ trái phiếu được ưu tiên thanh toán trước cổ đông nắm giữ cổ phiếu. Khác với người nắm giữ cổ phiếu, trái chủ (người nắm giữ trái phiếu) không có quyền tham gia vào hoạt động của công ty.
Phân loại trái phiếu theo tính chất
Trái phiếu chuyển đổi
Trái phiếu chuyển đổi là loại trái phiếu do công ty cổ phần phát hành, có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông của chính tổ chức phát hành theo điều kiện, điều khoản đã được xác định tại phương án phát hành trái phiếu.
Trái phiếu có bảo đảm
Trái phiếu có bảo đảm là loại trái phiếu được bảo đảm thanh toán toàn bộ hoặc một phần lãi, gốc khi đến hạn bằng tài sản của tổ chức phát hành hoặc tài sản của bên thứ ba theo quy định của pháp luật về giao dịch bảo đảm; hoặc được bảo lãnh thanh toán theo quy định của pháp luật.
Trái phiếu kèm chứng quyền
Trái phiếu kèm chứng quyền là loại trái phiếu được công ty cổ phần phát hành kèm theo chứng quyền, cho phép người sở hữu chứng quyền được quyền mua một số cổ phiếu phổ thông của tổ chức phát hành theo điều kiện, điều khoản đã được xác định tại phương án phát hành trái phiếu.
Phân loại trái phiếu theo chủ thể phát hành
Trái phiếu ngân hàng
Do các tổ chức tài chính, ngân hàng phát hành trái phiếu nhằm tăng thêm vốn để hoạt động.
Trái phiếu chính phủ
Chính phủ phát hành trái phiếu để đáp ứng được nhu cầu chi tiêu. Ngoài ra còn có mục đích để huy động số tiền nhàn rỗi của dân, tổ chức kinh tế – xã hội. Trái phiếu của Chính phủ được xem là có uy tín và ít rủi ro nhất trên thị trường.
Trái phiếu doanh nghiệp
Đây là các trái phiếu được các doanh nghiệp, công ty phát hành ra để tăng vốn hoạt động cho doanh nghiệp. Trái phiếu của doanh nghiệp có rất nhiều loại và vô cùng đa dạng.
Phân biệt trái phiếu và cổ phiếu
Hiện nay trên thị trường chứng khoán khá phổ biến 2 hình thức đầu tư là cổ phiếu và trái phiếu, tuy nhiên nhiều người vẫn còn nhầm lẫn giữa 2 hình thức này. Vì vậy, để hiểu rõ hơn, các bạn theo dõi bảng so sánh sau đây nhé!
| Đặc điểm | Trái phiếu | Cổ phiếu |
| Chủ thể phát hành | Doanh nghiệp, Ngân hàng, Chính phủ. | Công ty cổ phần |
| Quyền lợi của chủ sở hữu | – Người sở hữu trái phiếu sẽ được trả lãi suất cố định vào thời gian xác định. – Không có quyền tham gia và hoạt động của đơn vị phát hành trái phiếu. |
– Người sở hữu cổ phiếu của công ty sẽ trở thành cổ đông và có những quyền lợi khác nhau tùy vào loại cổ phần họ nắm giữ. – Được chia lợi nhuận phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty. – Có quyền tham gia vào việc quản lý và được điều hành hoạt động của công ty. |
| Thời gian được sở hữu | Có thời hạn nhất định và được ghi trong trái phiếu. | Không có thời gian nào cụ thể. |
| Thứ tự ưu tiên thanh toán nếu công ty bị giải thể, phá sản | Trái phiếu được ưu tiên thanh toán trước cổ phiếu. | Phần vốn được góp của cổ đông phải thanh toán sau cùng khi đã thanh toán hết các nghĩa vụ khác. |
Có nên đầu tư trái phiếu không?
Lợi ích khi đầu tư trái phiếu
Đầu tư trái phiếu thực chất là một hình thức cho vay tiền và thu lãi. So với các kênh đầu tư hiện nay như cổ phiếu, gửi ngân hàng thì hình thức này mang đến những ưu điểm vượt trội như:
Mức lợi nhuận cao
Khi đầu tư trái phiếu, bạn sẽ nhận được mức lợi nhuận cao hơn so với khi gửi tiết kiệm ngân hàng, hiện nay hầu hết các ngân hàng đều nhận gửi với một khoản lãi suất khá thấp.
Mức độ an toàn cao
Đầu tư trái phiếu cho bạn mức độ an toàn cao hơn so với việc đầu tư cổ phiếu. Khi đầu tư cổ phiếu, bạn có thể lời hoặc lỗ dựa theo giá trị của công ty. Tuy nhiên với trái phiếu, dù giá trị doanh nghiệp giảm, doanh nghiệp vẫn phải thanh toán cho bạn khoản tiền gốc và lãi theo như cam kết ban đầu.
Dễ dàng trao đổi, mua bán
Đối với trái phiếu, bạn có thể dễ dàng trao đổi, mua bán với mức lãi suất cam kết trong thời gian đầu tư: Nếu như sở hữu trái phiếu của một doanh nghiệp, bạn hoàn toàn có thể bán trái phiếu này cho một người/ tổ chức khác trong thời gian đầu tư mà không cần đợi đến khi đáo hạn hợp đồng.
Tái đầu tư lợi nhuận
Ngoài ra, nhà đầu tư trái phiếu có thể sử dụng lãi suất định kỳ để tái đầu tư trong các kỳ hạn tiếp theo.
Trái phiếu có thể chuyển đổi sang cổ phiếu
Khi sở hữu trái phiếu doanh nghiệp, bạn có khả năng lựa chọn chuyển đổi tiền trái phiếu sang cổ phiếu của doanh nghiệp đó. Khi này, trái phiếu được gọi là trái phiếu chuyển đổi.
Những rủi ro khi đầu tư trái phiếu
Mặc dù so với các hình thức và kênh đầu tư khác, đầu tư trái phiếu được xem là cách đầu tư an toàn và lợi nhuận đều. Tuy nhiên khi đầu tư trái phiếu cũng có thể mang đến những rủi ro nhất định. Vậy nhà đầu tư trái phiếu có thể gặp phải những rủi ro như thế nào?
Rủi ro khi chưa tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp
Rủi ro lớn nhất của nhà đầu tư trái phiếu là sở hữu trái phiếu của các doanh nghiệp khó khăn. Không ít doanh nghiệp sau khi phát hành trái phiếu với mục tiêu gọi vốn đã phá sản sau một thời gian và không có khả năng hoàn trả cả vốn lẫn lãi cho các nhà đầu tư. Đây là rủi ro lớn nhất đối với các nhà đầu tư khi đầu tư trái phiếu mà chưa tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp.
Tuy nhiên, trong những trường hợp rủi ro mà doanh nghiệp bị giải thể hoặc phá sản, doanh nghiệp phải có nghĩa vụ ưu tiên giải quyết cho những người mua trái phiếu trước, sau đó mới đến người sở hữu cổ phiếu và hội đồng quản trị.
Rủi ro khi tái đầu tư
Rủi ro khi tái đầu tư mà nhà đầu tư có thể gặp phải là tình trạng nhà đầu tư đã nhận được tiền nhưng không thể thực hiện tái đầu tư với mức lãi suất tương đương ban đầu. Đây là một hình thức khá phổ biến ở một số loại trái phiếu doanh nghiệp mà nhà đầu tư cần lưu ý khi mua.
Rủi ro về lãi suất
Thông thường, số lượng trái phiếu bán ra sẽ tỉ lệ nghịch với mức lãi suất. Điều này có nghĩa là nhu cầu mua trái phiếu của một doanh nghiệp càng tăng thì mức lãi suất dành cho nhà đầu tư sẽ càng giảm. Các nhà đầu tư sẽ dựa vào quy tắc này để cố gắng giữ mức lãi suất cao nhất có thể. Ngược lại, khi lãi suất trái phiếu tăng, các nhà đầu tư ban đầu sẽ phải bán đi các trái phiếu có lãi suất thấp, dẫn đến việc thua lỗ trong đầu tư trái phiếu doanh nghiệp.
Rủi ro thanh khoản
Rủi ro thanh khoản là trường hợp khi giá cả bị biến động khó lường, khiến cho nhà đầu tư không thể bán được trái phiếu mà mình đang sở hữu. Khi đó, nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp chỉ có thể đợi đến thời gian đáo hạn để có thể lấy lại vốn đầu tư từ phía doanh nghiệp.
Rủi ro lạm phát
Lạm phát là cách nói để chỉ sự mất giá của đồng tiền. Khi đầu tư trái phiếu, chính là khi bạn cho doanh nghiệp vay tiền và thu lãi về. Vậy có thể xảy ra trường hợp như sau: Bạn cho vay một khoản là X đồng, sau 1 năm lãi được Y đồng. Tuy nhiên trong 1 năm đó, tiền đã mất giá đi Z đồng (với Z> Y). Vậy sau 1 năm, bạn đã không lời mà còn lỗ bởi rủi ro lạm phát xảy ra.
Như vậy, với câu hỏi Có nên đầu tư trái phiếu không? thì câu trả lời là tùy vào nhu cầu, điều kiện và độ phù hợp với mỗi người. Tuy nhiên, đầu tư trái phiếu là hình thức đầu tư khá đơn giản, chắc chắn, phù hợp với những người không có quá nhiều kinh nghiệm và có khoản tiền rảnh rỗi trong thời gian tương đối dài.
